Czubatka i Srebrnik – tajemnicza maczuga i wzgórze srebrzyście błyszczące.
Czubatka (Ostra, Spitz Berg) jest najbardziej znanym i dominującym w krajobrazie wyniesieniemgminy Platerówka. Pamiątką burzliwych czasów wulkanicznych. Wysokość jej wynosi 357m n.p.m.
Sylwetka Czubatki od strony południowo-zachodniej, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010 r.).
Charakterystyczne ukośne skały na szczycie, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010 r.).
Skałę, która tu występuje sklasyfikowano jako tefryt lub bazanit. Odsłonięta jest w postaci słupów o niewielkiej średnicy dochodzącej do 20cm, znacznie odchylonych od pionu pod kątem 45ᵒ. Ich średnica dochodząca tylko do kilkunastu cm wskazuje na bardzo szybkie stygnięcie lawy.
Słynne skały w pełnej okazałości, (fot. Sylwia Zachar, 25.02.2021r).
Do tej pory nie wiadomo, czy jest to żyła wulkaniczna (silla) wciśnięta między skały starsze, która nie wydobyła się na powierzchnię, czy część komina, co znaczyłoby, że doszło do erupcji. Miejsce to stanowi granicę pomiędzy metamorfikiem kaczawskim (strefą kaczawską) a gnejsami izerskimi. W XIX wieku eksploatacja była tu dość intensywna. Świadczy o tym kilkunastometrowe urwisko od strony północnej. Już na początku XX wieku obiekt wzbudzał duże zainteresowanie turystyczne. Oprócz wybitnych walorów geologicznych i florystycznych, to jeden z najlepszych punktów widokowych Pogórza Izerskiego. Miejsce od dawna służyło bardzo rozmaitym celom: obrzędowym, górniczym, turystycznym, naukowym a nawet wojennym, kiedy to wojska rosyjskie podczas wojen napoleońskich założyły na nim posterunki. Czubatka ma wybitne walory geologiczne i florystyczne.
Inny fragment skał, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010r.).
Najbardziej tajemnicza sylwetka Czubatki, (fot. Dawid Duda, początek XX wieku).
Czubatka nie powinna być zalesiona, a gatunki krzewów, które nie są ciepłolubne (kserotermiczne) usuwane. Drzewostan zatarł najciekawszy kształt tego wulkanitu. Jej sylweta, na szczęście, została utrwalona na zdjęciu w całej okazałości. Widok od strony północnej to chyba najbardziej „urodziwa” i tajemnicza sylwetka Czubatki, która przypomina maczugę. Nic dziwnego, że związane są z nią legendy. Jedna z nich opowiada o pobożnym pielgrzymie niosącym relikwię, który został zaatakowany przez olbrzyma. Zanim jednak zbójca zadał śmiertelny cios swoją skalną maczugą, porażony gromem z jasnego nieba zapadł się pod ziemię, a na powierzchni pozostała tylko maczuga. Czasami porusza się lekko nocą, a raz na wiele lat, wydobywa się spod ziemi głuchy i przerażający ryk olbrzyma.Inna legenda mówi o olbrzymach zamkniętych pod wzgórzem, którzy co jakiś czas zostają obudzeni, a wtedy ziemia drży i huczy. Zapewne jest to ślad po wstrząsach tektonicznych, które miały miejsce kilkaset lat temu.
Gnejsy izerskie, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010 r.).
Pomiędzy Czubatką a Srebrnikiem napotykamy gnejsy izerskie. Większość Pogórza Izerskiego należy do jednostki geologicznej określanej jako metamorfik izerski. Zbudowany jest on głównie z gnejsów, granitognejsów i przedwaryscyjskich (prekambryjskich) granitoidów (granitów rumburskich), w obrębie których biegną równoleżnikowo pasma serii łupkowych. Gnejsy izerskie to głównie gnejsy oczkowe (z oczkami skaleni) o jasnoszarej barwie.
Na wzgórzu rośnie wiele roślin ciepłolubnych (kserotermicznych), np. dzika róża, jasieniec piaskowy, porosty, rozchodnik ostry i rozchodnikowiec wielki, fiołek trójbarwny, z którego potem powstały mieszańce i odmiany uprawne, czyli popularne bratki, dzwonek rozpierzchły i in. W szczelinach skalnych zamieszkują jaszczurki zwinki.
Dzika róża, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010 r.)
Rozchodnikowiec wielki, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2000r.).
Rozchodnik ostry a nim widoczne koniki polne, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.)
Samiec jaszczurki zwinki w godowej szacie, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.)
Czubatka jest jednym z najlepszych punktów widokowych Pogórza Izerskiego.
Panorama na Góry Izerskie w Sudetach Zachodnich, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.)
Panorama na relikt wulkanizmu – Landeskrone w Görlitz, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.).
Panorama kamieniołomu na Bukowej Górze w Lubańskim Wielkim Lesie, (fot. A. Wierzbicka, maj 2010r.).
Czubatka z każdym rokiem traciła swoją atrakcyjność geologiczną i turystyczną. W ostatnich latach napisano projekt jej turystycznego zagospodarowania. Projekt sfinalizowano w 2020 roku. Oto jego efekty.
Tak wyglądała kiedyś droga na Czubatkę, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.).
Tak wyglądała 25 lutego 2021r., (fot. Sylwia Zachar).
25.02.2021r., (fot. Sylwia Zachar).
Na wędrowca czekają: miejsca odpoczynku i tablice edukacyjne, (fot. Sylwia Zachar, 25.02.2021).
25. 02.2021r., (fot. Sylwia Zachar).
Czubatka jest szacowana na 28-30 mln lat. Z uwagi na wybitne walory przyrodnicze powinna być jak najszybciej uznana za pomnik przyrody lub stanowisko dokumentacyjne.
Skały Czubatki widoczne od strony południowo – zachodniej, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010 r.).
Wzgórze Srebrnik (Silberberg).
Leży blisko Czubatki. Można go swobodnie nazwać wzgórzem błyszczącym srebrem. Zapewne jego nazwa pochodzi od barwy występującej tu skały bazaltoidowej sklasyfikowanej jako nefelinit. Głazy nefelinitu mienią się srebrzyście w słońcu. Jest to wzgórze powulkaniczne. Wznosi się na wschód od wsi Włosień i na północny- wschód od Platerówki.
Srebrzyście lśniące skały nefelinitu, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010r.).
Wzgórze przez miejscowych znane jest jako Góra Staniewicza – dawnego właściciela pobliskich gruntów. Jego wysokość wynosi około 334m n.p.m. Na szczycie był niewielki kamieniołom. Słupy mają niewielką średnicę, co jest charakterystyczne dla czopów wulkanicznych. Odsłonięte zostały w łomie południowym oraz w niewielkim wcięciu od strony zachodniej. Od strony południowej brak typowego komina i bez badań geologicznych nie można określić, czy jest to płat, czy czop, jak sugerują niektórzy niemieccy i polscy geolodzy. Wśród słupów bazaltoidowych występują trzy rodzaje: słupy regularne, nieregularne i pseudosłupy.
Część wzgórza porasta głównie drzewostan grabowy, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010r.).
Na zdjęciu widoczne m.in.: rozchodnik ostry, pięciornik kurze ziele z żółtymi kwiatami i porosty, (fot. Agnieszka Wierzbicka, maj 2010r.).
Po stronie południowej rosną licznie rośliny ciepłolubne (kserotermiczne). Ciemne skały bazaltoidowe porasta roślinność naskalna, a wśród nich ciepłolubne: rozchodniki, rojniki, róże, głogi, pięciornik kurze ziele i porost listkowaty – obrost modry. Na skałach występują pospolite porosty skorupiaste o tarczkach żółtych i niebieskawo-szarych. Drogą biegnącą zachodnim i południowym zboczem prowadzą dwa szlaki rowerowe czerwony – europejski ER-7 „Szlak Pogórza Izerskiego” i niebieski „Lubański Las”.
Opracowanie, Agnieszka Wierzbicka