Lubański szlak wulkaniczny. To miejsce można zobaczyć na własne oczy.
To zdjęcie ma już wartość archiwalną i historyczną, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2005r.).
Od tego czasu zbocze i otoczenie Harcerskiej Góry gęsto „obsiadły” nowe domy,
(fot. Bronisław Segedyn, 2021r.).
W niedużej odległości od rzeki Kwisy w kierunku wschodnim od centrum Lubania i zaledwie 1km na północ od Ostróżka znajduje się wypreparowane z otoczenia wzniesienie powulkaniczne o wysokości 264m n.p.m., zwane współcześnie Harcerską Górą, a do 1945 roku Krzyżową Górą (Kreutz–Berg). Bazanit odsłonięty jest w niewielkim, trudno dostępnym i zarośniętym roślinnością łomie (wyrobisku) od strony południowo-wschodniej. Wzniesienie porasta drzewostan liściasty, który najbardziej atrakcyjnie wygląda w okresie wegetacyjnym Zielenią się wtedy jesiony wyniosłe, dęby szypułkowe, robinie białe (robinie akacjowe) zwane grochodrzewem. W runie występuje śniedek baldaszkowaty, przytulia wonna, kuklik zwisły.
Robinia akacjowa. (Pixabay.com)
Przytulia wonna (fot. A. Wierzbicka 2005r.)
Skały przypominające wielbłądzie garby, (fot. Helena Wojnowska, 2005r.).
Występujący tutaj bazaltoid jest tej samej generacji i wieku, co skały odsłonięte na Ostróżku i w kamieniołomie Nowy Uniegoszcz. Czopy wulkaniczne tworzy najtwardsza, zastygła lawa wulkaniczna, która wypełniła komin wulkaniczny (przyrównano to do korka – czopu): Harcerska Góra, Ostróżek i Jałowiec ustawione są niemal dokładnie na linii prostej i to na tej linii najpierw wylewała się lawa spokojnie płynącym strumieniem i tak powstawała pokrywa wulkaniczna. Dopiero później pojawiły się gwałtowne wybuchy, które tę lawę przebijały. Dlatego w tych miejscach występują dwie generacje skał bazaltoidowych. Ze zboczy rozciąga się panorama na miasto i Góry Izerskie. „15 września 1590 roku odczuto wyraźnie cztery silne wstrząsy w Lubaniu o 5. i 5:30 po południu. Następnie o 1. i potem o 2:15 w nocy. Ziemia drżała, trzęsły się domy, dzwony zegara wieżowego biły same z siebie. Podziemny huk w nocy był tak silny, że ludzie budzili się ze snu”. Drugie takie zdarzenie powtórzyło się równo 100 lat później, 4 grudnia 1690 roku. „O godzinie 15:45 miało miejsce tak silne trzęsienie ziemi, że drżały stoły i ściany.
Skały na szczycie, (fot. Helena Wojnowska, 2005r.).
Podziemne wstrząsy powtórzyły się wieczorem, po godzinie 20.” (Paul Berkel „Historia miasta Lubań”, XIX w.).
Nie radzę beztrosko wspinać się na szczyt Harcerskiej Góry i nieuważnie przysiadać na bazaltoidowych głazach, ponieważ może się to zakończyć spotkaniem ze żmiją zygzakowatą. Trzeba potupać w podłoże i ostukać skałę patykiem. To ludzie są w tym miejscu intruzami, a ona jest u siebie. No i jest objęta ochroną. Docierają także doniesienia o zaobserwowaniu tam gniewosza plamistego.
Żmija zygzakowata (fot. Natalia Welgan 2009r.)
Przed wojną był to świetnie utrzymany punkt widokowy, z którego mieszkańcy i ich goście mogli podziwiać panoramę miasta, a restauracja wzmacniała nadwątlone siły. Ze zbocza rozciąga się piękny widok na Lubań. Potwierdza on prawdziwość nazywania Lubania miastem siedmiu wież: 1) Wieża Bracka z XIV w.; 2) wieża renesansowego ratusza z XVI w.; 3) Wieża Kramarska z XIII w.; 4) Wieża Trynitarska (Trójcy Św.) z XIII w.; 5) Wieża kościoła Ewangelickiego pw. Marii Panny z XIV w. 6) Wieża kościoła pw. Narodzenia NMP z XV-XVI w.; 7)Wieża kościoła pw. Trójcy Św. z XIX w.
Z uwagi na interesującą roślinność obiekt powinien być objęty ochroną prawną, jako użytek ekologiczny. Harcerska Góra liczy sobie 24 miliony lat.
Przed wojną w tym miejscu był punkt widokowy na panoramę Lubania, (fot. Helenia Wojnowska).
Panorama na Góry i Pogórze Izerskie, (fot. Agnieszka Łasica, 30.05.2012r.).
Panorama ze zbocza Harcerskiej Góry, (fot. Agnieszka Łasica, maj 2012r.).
Lubań nazywany jest miastem siedmiu wież. Tu widzimy tylko dwie: na pierwszym planie kościoła w dzielnicy Uniegoszcz, na drugim kościoła pw. Trójcy św. w zabytkowym centrum.
Trzecia z kolei wieża, kościoła ewangelicko – augsburskiego przy Alei Kombatantów.
Harcerska Góra widoczna o strony Uniegoszczy, (fot. Agnieszka Łasica, 30.05.2012r.).
Dawny ośrodek wypoczynkowy firmy Gustava Winklera w Uniegoszczy, (blatro dolny–slask.org.pl)
Panorama w barwach jesieni, (fot. Patrycja Kliber, 2013r.).
Opracowanie, Agnieszka Wierzbicka